Köprülerde kullanılan kurşun çekirdekli kauçuk izolatörler için CE sertifikalandırılması ve üretim kontrol değerlendirmesi

ÖZET

Köprüler, viyadükler ve binalarda deprem yalıtımı amacıyla kullanılan kurşun çekirdekli kauçuk izolatörlerin projede kullanılan tasarım parametrelerine uygun olacak şekilde tasarlanması ve üretilmesi önemlidir. EN 15129 standardında elastomerik yalıtım sistemleri kategorisinde yer alan kurşun çekirdekli kauçuk izolatörlerin performans özellikleri; fabrika üretim kontrol deneyleri ve prototip deneyleri ile belirlenir. Bu çalışmada, EN 15129’a göre tasarımı yapılan tek tip kurşun çekirdekli kauçuk izolatörlerin bağımsız laboratuvarlarda fabrika üretim kontrol deneyleri ve prototip deneyleri gerçekleştirilmiştir. Prototip deneyler sonucunda izolatörün talep edilen tasarım parametrelerine ve EN 15129’da belirtilen limit ve toleranslara uygunluğu kanıtlanmıştır.

Kurşun çekirdekli kauçuk izolatörlerin EN 15129’a göre tasarım, üretim ve fabrika içi kontrolleri, prototip test nezareti ve değerlendirilmesi Avrupa Standartlar Komitesi (CEN) tarafından yetkilendirilmiş bağımsız kuruluşlar tarafından yapılmış olup, CE sertifikası ile belgelendirilmiştir. Ayrıca bu izolatör tipi bir proje kapsamında kullanılmış olup standartta belirtilen miktarda fabrika üretim kontrol deneylerine tabi tutularak etkin yatay rijitlik değerleri prototip deney sonuçları ile karşılaştırılmıştır.

1. GİRİŞ

Deprem yalıtım sistemlerinde amaç; köprü ve viyadüklerde alt yapı ve üst yapı arasında, binalarda ise zemin ile yapı arasındaki etkileşimi düşeyde rijit ve yatayda esnek birimler kullanılarak azaltmaktır. Deprem yalıtım sistemlerinin kullanılması ile yapıların doğal titreşim periyodu uzatılır ve enerji sönümleme kapasiteleri arttırılır. Böylece, yapının taşıyıcı sistemine etki eden deprem kuvvetleri azaltılarak yapısal ve yapısal olmayan hasarların önüne geçilmesi hedeflenir.

Deprem yalıtımlı yapıların dinamik davranışı büyük ölçüde deprem yalıtım birimleri tarafından kontrol edilir. Dolayısı ile deprem yalıtım birimlerinin (sismik izolatörler) talep edilen tasarım parametrelerine uygun olarak boyutlandırılması ve üretilmesi gerekmektedir.

Yalıtım birimlerinin ilgili standart tarafından belirtilen koşullar altında tasarlanması, üretilmesi, üretim kontrollerinin yapılması ve testler ile son ürünün performans değerlerinin belirlenmesi gerekmektedir. EN 15129:2009 deprem yalıtım sistemlerine ilişkin Avrupa Standardı ve bu standart kapsamında uyumlaştırılmış atıf yapılan diğer Avrupa Standartları, deprem yalıtım sistemleri için tasarım kurallarını, malzeme özelliklerini, üretim ve test gereklilikleri ile performans, kurulum ve bakım koşullarını belirler. Tüm bu koşulların yerine getirildiği Avrupa Standartlar Komitesi tarafından belirlenen bağımsız kuruluşlar tarafından denetlenir ve CE sertifikası ile belgelenir. CE sertifikası, deprem yalıtım birimlerinin Avrupa pazarına uygunluğunu göstermekte ve erişimini sağlamaktadır.

Aynı zamanda bu uygunluk deprem yalıtım birimleri için şartnameleri bulunmayan ülkelerde de geçerlidir. CE sertifikasyon sürecinin ardından, CE işareti ile üretilen tüm izolatörlerin standart gereğince üretildiği; prototip ve fabrika kontrol deneylerinin gerçekleştirildiği belirli aralıklarla denetlenmeye devam eder.

Makalenin tamamını aşağıdaki linkten görüntüleyebilir veya indirebilirsiniz.